مسافرت، به‌ویژه سفر با هواپیما یا اتومبیل باعث حرکات نامنظم و در نتیجه تغییراتی در سیستم تعادلی گوش داخلی می‌شود که فرد را دچار سرگیجه و تهوع می‌کند.گفت‌وگوی ما را با دکتر علی‌صفوی نائینی، دانشیار گوش و حلق و بینی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس بخش گوش و حلق و بینی بیمارستان مسیح دانشوری در مورد این بیماری بخوانید:
- آقای دکتر، منشأ بیماری حرکت از کجاست؟
عدم‌احساس تعادل.
- احساس تعادل در بدن چطور ایجاد می‌شود؟
برای اینکه کلاً ما احساس تعادل در بدن و درک وضعیتمان روی زمین داشته باشیم، 4 گیرنده در بدنمان فعال است: یکی چشم است که با باز بودن آن، تعادل خود را به‌دست می‌آوریم. حسگر دوم پوست است. سوم گیرنده حس عمقی در مفاصل و عضلات است؛ به این ترتیب که اگر ما چشم خود را ببندیم و بازوی خود را تکان دهیم، بدون اینکه ببینیم، می‌توانیم تشخیص دهیم که دستمان در چه جهتی است. چهارم هم گوش داخلی است که مهم‌ترین حسگر است و دو قسمت دارد:یک قسمت از آن تجزیه و تحلیل صدا را بر عهده دارد و قسمت دیگر مربوط به احساس تعادل می‌شود.
- چرا حس تعادل مربوط به گوش داخلی مهم‌ترین حس است؟
چون در واقع این حس درک وضعیت ما در مقابل حرکات زاویه‌ای و چرخشی و بالا و پایین است. ولی مجموعه این 4حسگر باعث می‌شود که ما درک موقعیت مناسبی از خودمان در فضا داشته باشیم؛ به این ترتیب که وقتی هر 4گیرنده در یک جهت حرکت کنند و پیام‌های شبیه هم داشته باشند، شما احساس تعادل می‌کنید.
- این اتفاق فقط حین مسافرت ممکن است رخ دهد؟
مسلما در مسافرت بیشتر این اتفاق می‌افتد چون فرد در مسافرت در یک وسیله متحرک قرار می‌گیرد، در حالی‌که خودش در وضعیت ثابت قرار دارد.
- مواد غذایی خاص ممکن است در ایجاد بیماری مؤثر باشند؟
بله، نکته بسیار مهم این است که مواد محرک را به هیچ‌وجه استفاده نکنیم. به‌خصوص قبل از حرکت از خوردن مواد غذایی که تمایلی به آنها نداریم، پرهیز کنیم.
- خیلی از افراد هنگام مسافرت گوش‌هایشان اصطلاحا کیپ می‌شود؛این افراد هم دچار بیماری حرکت شده‌اند؟
خیر، ببینید، داستان کیپی گوش و سرگیجه متعاقب آن دلیل دیگری دارد و در واقع اختلال عملکرد شیپور استاش در مسافرت‌هایی که تغییر فشار وجود دارد، دلیل این اتفاق است. این اتفاق را تقریبا همه تجربه می‌کنند.
- منشأ این اشکال هم گوش داخلی است؟
نه، این بار اشکال از گوش میانی است نه گوش داخلی. برای همین است که در زمان بلند شدن هواپیما استفاده از شکلات توصیه می‌شود چون باعث می‌شود بزاق دهان را قورت دهیم، در نتیجه فشار دو طرف پرده گوش مساوی می‌شود.
- شما به‌طور کلی چه توصیه‌هایی را قبل و حین سفر به افراد می‌کنید؟
یاد‌آوری این نکات مهم است که بیمار شب‌قبل از مسافرت نباید شب سختی را گذرانده باشد، فکر آرام همراه با استراحت کافی برای جلوگیری از این بیماری بسیار مؤثراست. در کنار همه اینها ،مطالعات مختلفی روی بعضی از مواد‌غذایی کمک‌کننده هم شده است.
